Úrskurður mánudaginn 23. janúar 2023 í mál i nr . 23/2022 Endurupptökubeiðni Þórs Elíassonar Bachmann 1. Dómararnir Eyvindur G. Gunnarsson, Hólmfríður Grímsdóttir og Jóhannes Karl Sveinsson kveða upp úrskurð í máli þessu. 2. Með beiðni sem barst Endurupptökudómi 21. október 2022 fór endurupptökubeiðandi , Þór Elíasson Bachmann, [...], fram á endurupptöku á máli nr. 5 /2018, á kæruvaldið gegn Þór Elíassyni Bachmann , sem dæmt var í Landsrétti 22 . júní 2018. 3. Ríkissaksóknari , sem er gagnaðili endurupptökubeiðanda, vísar til úrskurða Endurupptökudóms í málum nr. 2/2021, 15/2021 og 3/2022 og telur ekki efni til að veita umsögn í málinu. 4. Í ljósi upplýsinga sem aflað var frá endurupptökubeiðanda áður en málið var tekið til úrsku rðar voru ekki talin efni til fresta réttaráhrifum dóms á meðan meðferð málsins stóð eins og endurupptökubeiðandi gerði kröfu um. Málsatvik 5. Endurupptökubeiðandi krefst þess að mál nr. 5 /2018, sem lauk með dómi Landsréttar 22 . júní 2018, verði endurupptekið. Með þeim dómi var endurupptökubeiðandi sakfelldur fyrir brot gegn 2. mgr. 218. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940 og dæmdur til níu mánaða fangelsisvistar en fullnustu sex mánaða frestað skilorðsbundið í tvö ár og til greiðslu miskabóta að fjárhæð 500.000 krónur með nánar tilgreindum vöxtum. Þá var honum gert að greiða sakarkostnað í héraði og áfrýjunarkostnað. 6. Fram kemur í endurupptökubeiðni að ekki hafi verið óskað eftir áfrýjunarleyfi Hæstaréttar þar sem rétturinn h afi þegar hafnað beiðni um áfrýjunarleyfi í sambærilegu máli, sbr. ákvörðun réttarins nr. 137/2018 frá 20. júní 2018. 7. End urupptökubeiðandi skaut máli sínu til Mannréttindadómstóls Evrópu 21. september 2018, sbr. mál nr. 4 9238 /18. Með yfirlýsingu 19. apríl 2021 viðurkenndi íslenska ríkið brot gegn 1. mgr. 6. gr. mannréttindasáttmála Evrópu vegna skipunar Landsréttar, greiðslu tiltekinnar fjárhæðar vegna kostnaðar endurupptökubeiðanda af málinu og rétt hans til þess að fara fram á endurupptöku á dómi Landsrét tar fyrir Endurupptökudómi ásamt því að krefjast þess að mál endurupptökubeiðanda yrði tekið af dagskrá mannréttindadómstólsins. Dómstóllinn féllst á þá kröfu og í ljósi fyrrgreindra atriða lauk máli endurupptökubeiðanda fyrir dómstólnum með ákvörðun dómsi ns 2. júní 2022. 8. D óm í fyrrgreindu máli endurupptökubeiðanda í Landsrétti skipuðu þrír dómarar, þar á meðal dómarinn Ásmundur Helgason . Í dómi M annréttindadómstóls Evrópu 12. mars 2019 í máli nr. 26374/18 Guðmundur Andri Ástráðsson gegn Íslandi var komist að þeirri niðurstöðu að íslenska ENDURUPPTÖKUDÓMUR NR. 23/2022 - 2 - ríkið hefði brotið gegn 1. mgr. 6. gr. mannréttindasáttmála Evrópu árið 2017 við skipun dómarans Arnfríðar Einarsdóttur. Hefði skipun dóm sins því ekki verið ákveðin með lögum. Íslenska ríkið skaut málinu til yfirdeildar Mannréttindadómstóls Evrópu og með dómi 1. desember 2020 staðfesti yfirdeildin fyrrgreint brot íslenska ríkisins. Rökstuðningur málsaðila 9. Endurupptökubeið andi byggir beiðn i um endurupptöku á heimild 1. mgr. 232. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála . Hann hafi neitað sök á öllum stigum málsins. Endurupptökubeiðandi telur að uppfyllt séu skilyrði a - liðar 1. mgr. 228. gr. sömu laga um endurupptöku vegna nýrra gagna og uppl ýsinga sem ætla má að hefðu skipt verulega miklu fyrir niðurstöðu málsins ef þau hefðu komið fram áður en dómur gekk. 10. Endurupptökubeiðandi vísar til dóms yfirdeildar Mannréttindadómstóls Evrópu frá 1. desember 2020 þar sem staðfest hafi verið niðurstaða í máli nr. 26374/18 Guðmundur Andri Ástráðsson gegn Íslandi vegna skipunar dómarans Arnfríðar Einarsdóttur. Af niðurstöðu yfirdeildarinnar sé ljóst að íslenska ríkið hafi með sambærilegum hætti brotið gegn 1. mgr. 6. gr. mannréttindasáttmála Evrópu við skip un dómaranna Ásmundar Helgasonar, Jóns Finnbjörnssonar og Ragnheiðar Bragadóttur. Ásmundur Helgason sem skipað hafi dóm í máli endurupptökubeiðanda ásamt tveimur öðrum landsréttardómurum hafi ekki með réttu verið handhafi dómsvalds þegar hann dæmdi í máli hans. Dómur Landsréttar hafi því ekki verið löglega skipaður og því ekki bær að lögum til þess að taka mál dómfellda til meðferðar og kveða upp dóm í málinu. 11. Endurupptökubeiðandi vísar til þess að fyrrgreindur dómur yfirdeildar mannréttindadómstólsins 1. desember 2020, yfirlýsing íslenska ríkisins 19. apríl 2021 þar sem brot á 1. mgr. 6. gr. mannréttindasáttmála Evrópu hafi verið viðurkennt og ákvörðun Mannréttindadómstóls Evrópu frá 2. júní 2022 í máli endurupptökubeiðanda, séu ný gögn eða upplýsingar í s kilningi a - liðar 1. mgr. 228. gr. laga nr. 88/2008. 12. Endurupptökubeiðandi telur því með vísan til framangreindra raka og úrskurða Endurupptökudóms í málum nr. 2/2021, 15/2021 og 3/2022 að fallast beri á kröfu hans um endurupptöku á dómi Landsréttar í máli h ans með vísan til a - liðar 1. mgr. 228. gr., sbr. 232. gr. laga nr. 88/2008. 13. Ríkissaksóknari taldi ekki ástæðu til að veita umsögn í málinu og vísaði til úrskurða Endurupptökudóms í málum nr. 2/2021, 15/2021 og 3/2022 en í þeim úrskurðum var heimiluð endur upptaka mála þar sem eins stóð á. Niðurstaða 14. Samkvæmt 1. mgr. 228. gr. laga nr. 88/2008 getur Endurupptökudómur orðið við beiðni manns sem telur sig ranglega sakfelldan, sakfelldan fyrir mun meira brot en það sem hann hefur framið eða telur refsingu bersýn ilega ranglega ákvarðaða um að mál verði endurupptekið ef eitt fjögurra skilyrða sem greint er frá í a - d liðum eru uppfyllt. Í skilyrði a - liðar 1. mgr. 228. gr. laga nr. 88/2008 felst að endurupptaka megi mál ef fram eru komin ný gögn eða upplýsingar sem æ tla má að hefðu skipt verulega miklu fyrir niðurstöðu málsins ef þau hefðu komið fram áður en dómur gekk. 15. Við mat á skilyrðum samkvæmt 228. gr. laga nr. 88/2008 kemur fyrst til skoðunar hvort fullnægt sé því skilyrði að endurupptökubeiðandi telji sig rang lega sakfelldan. Skilja verður ENDURUPPTÖKUDÓMUR NR. 23/2022 - 3 - endurupptökubeiðnina svo að á því sé byggt þar sem endurupptökubeiðandi hafi neitað sök á öllum stigum málsins og telst þetta skilyrði ákvæðisins því uppfyllt. 16. Með úrskurðum Endurupptökudóms í málum nr. 2/2021 og 15/2021 sem kveðnir voru upp 11. janúar 2022 var fallist á endurupptöku í tveimur málum þar sem svo háttaði til að einn dómenda í Landsrétti var skipaður með sama hætti og fjallað er um í dóm i Mannréttindadómstóls Evrópu 12. mars 2019 í máli nr. 26374/18 og dóm i yfird eildar sama dómstóls 1. desember 2020 þar sem viðurkennt var að brotið hefði verið gegn 1. mgr. 6. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Sama niðurstaða varð í úrskurðum Endurupptökudóms 31. mars 2022 í máli nr. 3/2022 og 10. júní 2022 í máli nr. 38/2021. 17. Í framangreindum úrskurðum Endurupptökudóms var á því byggt að skilyrði a - liðar 1. mgr. 228. gr. laga nr. 88/2008 væru uppfyllt enda mætti gera ráð fyrir því að ef dómur mannréttindadómstólsins hefði legið fyrir áður en dómar voru kveðnir upp í málunum hefði það skipt verulega miklu máli. Með sama hætti og þar greinir telur dómurinn skilyrði til að fallast á beiðni endurupptökubeiðanda um endurupptöku á grundvelli a - liðar 1. mgr. 228. gr. laga nr. 88/2008 enda liggur fyrir að einn dómenda í máli hans í Landsr étti var skipaður með sama hætti og þeir dómarar sem um ræddi í tilvitnuðum málu m . Að framangreindu virtu er fallist á kröfu endurupptökubeiðanda um endurupptöku máls nr. 5/2018 sem dæmt var í Landsrétti 22. júní 2018. 18. Í endurupptökubeiðni er þess krafist að réttaráhrif dóms Landsréttar falli niður í heild á meðan málið er rekið fyrir dómstólum. Samkvæmt 1. mgr. 231. gr. laga nr. 88/2008 falla réttaráhrif dóms niður ef fallist er á beiðni um endurupptöku, nema dómurinn á kveði að réttaráhrif hans haldist þar til nýr dómur er kveðinn upp. Verður ekki talið að þeirri heimild sem felst í niðurlagi ákvæðisins verði beitt í máli endurupptökubeiðanda. 19. Endurupptökubeiðanda verður, í samræmi við 1. mgr. 230. gr. og 6. mgr. 231. g r. laga nr. 88/2008, ákvörðuð þóknun til handa skipuðum verjanda sínum sem ákveðin er með virðisaukaskatti eins og greinir í úrskurðarorði . Við ákvörðun þóknunar var litið til þess að samhliða þessu máli rekur sami lögmaður fimm önnur samkynja mál. Úrsku rðarorð: Fallist er á beiðni Þórs Elíassonar Bachmann um endurupptöku á máli nr. 5 /2018, á kæruvaldið gegn Þór Elíassyni Bachmann, sem dæmt var í Landsrétti 22. júní 2018. Þóknun skipaðs verjanda endurupptökubeiðanda, Vilhjálms Hans Vilhjálmssonar lögmanns, 248.000 krónur, greiðist úr ríkissjóði.